drzewo arganowe

Argania żelazna (Argania spinosa)

Argania żelazna, z nasion, której produkowany jest olejek arganowy jest gatunkiem endemicznym, co oznacza, że występuje tylko w jednym miejscu na Ziemi. Jej ojczyzną są półpustynne tereny północno-wschodniego Maroka i zachodniej Algierii – od doliny Saus do algierskiego Tindouf. Lasy arganowe zajmują 8280 km², co jest mniej więcej połową obszaru, jaki zajmowały jeszcze ok 100 lat temu. Liczbę drzew szacuje się na 21 milionów jednak ich liczba ciągle spada. Zmniejszanie się populacji drzew jest spowodowane wykorzystywaniem ich drewna do produkcji węgla drzewnego oraz wypasania kóz, które zjadają liście arganii, co w skrajnych przypadkach prowadzi do obumarcia rośliny.

W ciągu ostatnich lat wiele się zmieniło w kwestii ochrony tego gatunku. Lasy arganowe zostały wpisane na listę rezerwatów biosfery UNESCO. Rosnący popyt na olejek arganowy spowodował także większą dbałość o te drzewa przez lokalne społeczności.

zdjęcie lasu arganowego z lotu ptaka

Las arganowy

Wygląd rośliny i jej cechy

Argania jest dość długowieczna gdyż spotykane są okazy około dwustuletnie. Późno też zaczyna owocować, gdyż dopiero w wieku ok 50-ciu lat. Swoją sporą wytrzymałość na suszę zawdzięcza rozbudowanemu systemowi korzeniowemu sięgającemu nawet 30 m w głąb gleby.

zbliżenie konaru drzewa agranowego

Konar drzewa arganowego

Drzewo to osiąga ok. 10 m wysokości i jest dość podobne do oliwki ze swoją rozłożystą koroną oraz spękanymi i powykręcanymi konarami. Liście ma podłużne i owalne z okrągłymi końcami, ich długość wacha się od 2 do 4 cm. Obok liści argania wytwarza także ostre ciernie.

Kwitnienie przypada na kwiecień. Kwiaty złożone są pięciu żółto-zielonych płatków. Formowanie i dojrzewanie owoców trwa ponad rok gdyż dopiero na przełomie czerwca i lipca kolejnego roku opadają z drzewa. Jedno drzewo produkuje od 4 do 6 kg owoców. Ich miąższ jest pokryty kwaśną skórką i ma przyjemny słodki zapach, jest jednak niesmaczny. Owalne owoce (długość 2-4 cm i szerokość 1,5-3 cm) zawierają do trzech nasion.

owoce arganii w koszach

Owoce Arganii żelaznej

Wykorzystanie

Przez lokalnych mieszkańców argania tradycyjnie wykorzystywana była do pozyskiwania drewna konstrukcyjnego, wytwarzania węgla drzewnego (drewno), wypasu kóz (liście i owoce) oraz produkcji oleju (nasiona). Obecnie, ze względu na popyt ze strony przemysłu kosmetycznego drzewa wykorzystuje się prawie wyłącznie do produkcji oleju.

Zagrożenia

Produkcja oleju arganowego jest dla lokalnych mieszkańców dochodowym zajęciem, przez co drzewa arganii nie są już w centrum zainteresowania, jeśli chodzi o produkcję z nich węgla drzewnego. Jednak, mimo, iż wycinanie arganii przestało być opłacalne pieniądze ze sprzedaży olejku paradoksalnie potrafią szkodzić samym drzewom. Produkujący go ludzie dochody ze sprzedaży płynnego złota lokują w … kozach. Ich zwiększająca się populacja zagraża drzewom.

Inne nazwy:

  • Łacińska – Argania spinosa;
  • Żelazodrzew;
  • Olejara żelazna;
  • Tłuścianka żelazna;
  • Drzewo arganowe;
  • Drzewo życia.

Zdjęcia: